Oczyszczalnia ścieków Radocha II

Oczyszczalnia ścieków "Radocha II" znajduje się w południowej części miasta Sosnowca w rejonie ulicy Ostrogórskiej.

Teren oczyszczalni zajmuje powierzchnię 25,4 ha, usytuowaną po obu stronach rzeki Czarnej Przemszy. Oczyszczalnia Radocha II jest oczyszczalnią mechaniczno - biologiczną z podwyższonym usuwaniem związków biogennych. Projektowane obciążenie oczyszczalni wynosi 411500 RLM, natomiast projektowa przepustowość hydrauliczna 65 000 m3/d. Bezpośrednim odbiornikiem ścieków z oczyszczalni Radocha II jest rzeka Przemsza (zlewnia Wisły).

Budowa oczyszczalni realizowana była od 1977r. jako tzw. "inwestycja centralna" przez Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Katowicach. W wyniku podziału w/w przedsiębiorstwa powstało Rejonowe Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Sosnowcu (obecne Sosnowieckie Wodociągi S.A.), któremu z racji lokalizacji przydzielono dokończenie inwestycji. Realizacją budowy zajmował się inwestor zastępczy Rejonowe Przedsiębiorstwo Inwestycji w Sosnowcu, według projektu Biura Projektów Budownictwa Komunalnego w Katowicach. Generalnym wykonawcą oczyszczalni było Mysłowickie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego w Mysłowicach. Pierwotnie inwestycja realizowana była jedynie z budżetu państwa. Jednak trudna sytuacja gospodarcza kraju zmusiła inwestora do zaciągnięcia kredytu bankowego z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Komunalnej w Katowicach i zaangażowania znacznych środków własnych - budowę zakończono w 2000 roku.

Długi okres realizacji budowy oraz wydanie w 1991r. Rozporządzenia Ministerstwa Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa w sprawie klasyfikacji wód oraz warunków, jakim powinny odpowiadać ścieki wprowadzane do wód lub do ziemi, a następnie w 2006r. Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego, wprowadziło nowe rygory w zakresie jakości ścieków odprowadzanych do odbiornika, m.in. konieczność usuwania związków biogennych. Wymusiło to zmianę technologii oczyszczania, a tym samym konieczność przebudowy obiektów oczyszczalni.

W ramach I ETAPU MODERNIZACJI realizowanego w latach 2005 – 2008 zrealizowano następujące zadania:

Zadania finansowane ze środków własnych realizowane przez firmę WARBUD S.A.:

• Zabudowa w budynku krat 2 sztuk nowych krat hakowo-taśmowych o prześwicie 6 mm wraz z praso-płuczką skratek,
• Zabudowa nowego separatora piasku,
  
  

Zadania finansowane ze środków własnych realizowane przez firmę DUO Sp. z o.o.:

• wykonanie przewodów technologicznych osadu nadmiernego,
• wykonanie hermetyzacji kanału wlotowego wraz z zabudową biofiltrów.

Zadania finansowane ze środków ISPA, realizowane przez konsorcjum firm POL-AQUA S.A. oraz WARBUD S.A. W ramach kontraktu pn. „Modernizacja oczyszczalni ścieków Radocha II oraz budowa kolektora Bobrek” w ramach Projektu nr 2003/PL/16/P/PE/039 pn.: „Gospodarka ściekowa w Sosnowcu”:

• montaż nowej pompy na pompowni głównej wraz z falownikiem oraz falowników dla dwóch pomp,
• przebudowa i przystosowanie dwóch istniejących - nie eksploatowanych osadników wstępnych do pełnienia funkcji komór beztlenowych,
• dostosowanie istniejących pompowni w stopniu biologicznym do równomiernego podawania ścieków i osadu recyrkulowanego,
• uruchomienie 4 istniejących, nie eksploatowanych reaktorów biologicznych,
• montaż nowej dmuchawy promieniowej na stacji dmuchaw nr 2,
• uruchomienie nie eksploatowanych osadników wtórnych,
• przystosowanie zagęszczaczy grawitacyjnych do produkcji LKT wraz z ich hermetyzacją.
• zabudowa zagęszczacza mechanicznego osadu nadmiernego,
• uruchomienie dodatkowej komory fermentacyjnej, zabudowa mieszadła i niezbędnej armatury,
• zabudowa nowej prasy do odwadniania osadów,

Prace modernizacyjne zakończyły się fazą rozruchu technologicznego oczyszczalni ścieków Radocha II, oraz fazą próbnej eksploatacji. Obecnie kolektorem "Bobrek" oprócz ścieków ze zlikwidowanych oczyszczalni Porąbka i Kazimierz, doprowadzane są ścieki z przepompowni Koziebąk oraz ze skanalizowanej części dzielnicy Niwka - Modrzejów.

Korzyści dla mieszkańców Sosnowca wynikające z zakończenia realizacji kontraktu pn."Modernizacja oczyszczalni ścieków Radocha II i budowa kolektora Bobrek w Sosnowcu" w ramach Projektu nr 2003/PL/16/P/PE/039 pn.: "Gospodarka ściekowa w Sosnowcu".

• W wyniku realizacji zadania obejmującego swym zakresem budowę kolektora Bobrek oraz modernizację oczyszczalni ścieków Radocha II, zlikwidowane zostały lokalne sosnowieckie oczyszczalnie "Kazimierz" i "Porąbka". Oczyszczalnia mechaniczna "Porąbka" ze względu na przestarzałą technologię nie posiadała pozwolenia wodno-prawnego, natomiast oczyszczalnia "Kazimierz" jako oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna posiadała pozwolenie wodno-prawne, ale tylko w zakresie CHZT, BZT5 i zawiesiny ogólnej. Likwidacja obiektów zdecydowanie poprawiła jakość rzeki Bobrek.
• Jednym z zadań, jakie obejmowała modernizacja oczyszczalni ścieków Radocha II było ograniczenie emisji odorów przez zabudowę szczelnych przykryć na kanale doprowadzającym ścieki do budynku krat oraz na zagęszczaczach grawitacyjnych osadu surowego. Tak odseparowane odory poddawane są oczyszczeniu na nowo zabudowanych biofiltrach, których stopień usuwania wynosi ponad 90%. Realizacja tego zadania zdecydowanie ograniczyła towarzyszącą do tej pory uciążliwość zapachową dla pobliskich osiedli.
• Terminowa realizacja zadania w zakresie likwidacji oczyszczalni "Porąbka" pozwoliła zgodnie z ustawą Prawo Ochrony Środowiska wystąpić RPWiK Sosnowiec S.A. z wnioskiem o umorzenie płatności opłat podwyższonych z tytułu odprowadzania do wód powierzchniowych ścieków z oczyszczalni "Porąbka" począwszy od II kw. 2002 r. do końca 2007 r. Uzyskanie takiej decyzji pozwoliło na osiągnięcie efektu ekonomicznego w wysokości 1 953 050,26 zł.
• Rozbudowa istniejących obiektów wraz z zabudową nowych urządzeń technologicznych (kraty hakowo - taśmowe, separator, biofiltry, mieszadła, prasa filtracyjno-taśmowa, zagęszczacz mechaniczny, pompy), pozwoliła uzyskać wysoki stopień oczyszczania ścieków, co wpłynęło na zmniejszenie opłat za korzystanie ze środowiska.

Pomimo zrealizowania I ETAPU MODERNIZACJI, z uwagi na wieloletnią eksploatację pierwszego ciągu technologicznego, chcąc zachować parametry ścieków oczyszczonych zgodne z obowiązującym pozwoleniem wodno-prawnym po przyjęciu dodatkowej ilości ścieków, koniecznym było przekierowanie ścieków na zmodernizowany (w ramach I ETAPU) ciąg technologiczny i podjęcie prac modernizacyjnych pierwszego ciągu.

W ramach II ETAPU MODERNIZACJI realizowanego w latach 2009 – 2010 zrealizowano następujące zadania:

Zadania wykonane ze środków własnych w ramach II ETAP MODERNIZACJI na przełomie roku 2009/2010. Inwestycja pn.: „Przebudowa oczyszczalni ścieków Radocha II w Sosnowcu w zakresie: reaktorów biologicznych, osadników wstępnych, komór defosfatacji, stacji PIX, pompowni wód nadosadowych, pompowni ogólnospławnej, przewodów technologicznych, stacji dmuchaw nr 1, budynku: krat, pompowni II0 i osadu wtórnego, pompowni osadu recyrkulowanego i nadmiernego oraz komór zasuw”, realizowana była przez firmę INSTAL Kraków S.A. 

Zakres prowadzonych prac obejmował głównie:

• przebudowa reaktorów biologicznych pierwszego ciągu technologicznego polegająca na wymianie systemu napowietrzania, zabudowie nowych mieszadeł pompujących wraz z falownikami oraz montażu mieszadeł wolnoobrotowych.
• przebudowa stacji dmuchaw nr 1 – montaż nowej dmuchawy promieniowej,
• wymiana instalacji spustu części pływających z osadników wstępnych oraz wymiana skorodowanych koryt przelewowych na nowe ze stali nierdzewnej.
• wymiana pomp dozujących w stacja chemikaliów.
• montaż nowej pompy z falownikiem w pompowni wód nadosadowych.
• przebudowa przewodów technologicznych – spustu części pływających z osadników wtórnych nr 8.1, 8.2, 8.3 i 8.4.
• zakup i zabudowę nowej kraty taśmowo - hakowej o prześwicie 6 mm wraz z praso-płuczką w obiekcie pompowni ogólnospławnej,

Zadanie zrealizowane ze środków własnych:

zakup i montaż nowej dmuchawy promieniowej w stacji dmuchaw nr 2,

Kontynuując prace modernizacyjne, w celu usprawnienia efektywności gospodarki osadowej i gospodarki biogazem w roku 2013 rozpoczęto trzeci etap modernizacji oczyszczalni, który zakończony został w roku 2015.

Nowymi obiektami - urządzeniami, zainstalowanymi w bezpośrednim sąsiedztwie istniejących obiektów były:

• biofiltr, zlokalizowany przy budynku krat,
• płuczka piasku zainstalowana przy obiekcie separatorów piasku,
• pochodnia biogazu (zmiana lokalizacji, likwidacja istniejącej pochodni).

Nowymi obiektami liniowymi były:

• sieci biogazu,
• przewody wody technologicznej,
• przyłącza wody,
• linie kablowe energetyczne i sterownicze oraz sieć światłowodowa.

W ramach III ETAPU MODERNIZACJI zrealizowano m.in. następujący zakres prac:

• montaż dwóch nowych pras taśmowo-filtracyjnych w stacji odwadniania osadów,
• montaż nowych mieszadeł pionowych (rurowych) w komorach fermentacyjnych oraz modernizacja instalacji i armatury powiązanej z komorami,
• montaż nowego zagęszczacza mechanicznego osadu nadmiernego wraz z instalacjami, armaturą i urządzeniami towarzyszącymi,
• rozbudowa pompowni wody technologicznej,
• modernizacja pompowni osadu wstępnego, w tym zabudowa dwóch nowych pomp wraz z maceratorami,
• budowa nowej sieci biogazu wraz z ujęciami na komorach fermentacyjnych, odwodnieniami, odsiarczalnią i opomiarowaniem oraz pochodnią biogazu,
• zabudowa dwóch nowych kotłów z palnikami dwumediowymi (biogaz i olej), oraz dwóch agregatów kogeneracyjnych zasilanych biogazem,
• montaż dwóch nowych krat schodkowych o prześwicie 3 mm wraz z przenośnikami i prasopłuczką,
• montaż dwóch nowych dmuchaw o wydajności ok 16 000 m³/h,
• wymiana pomp w pompowni głównej I^o i pompowni II^o,
• modernizacja systemu AKPiA i sterowania.

 Celem przeprowadzonego III etapu przebudowy oczyszczalni ścieków Radocha II było:

• utrzymanie parametrów ścieków oczyszczonych zgodnie z posiadanym pozwoleniem wodno-prawnym poprzez:
    a. wymianę urządzeń wyeksploatowanych lub nie spełniających wymagań technologicznych - na nowe, które charakteryzują się nowszymi, doskonalszymi rozwiązaniami konstrukcyjnymi, lepszym wykonaniem materiałowym - odpornym na działanie agresywnych czynników zawartych w ściekach,
      b. wydłużenie żywotności urządzeń i instalacji,
      c. wyeliminowanie utrudnień eksploatacyjnych ujawnionych w dotychczasowej eksploatacji oczyszczalni,
      d. zmniejszenie ryzyka wystąpienia awarii,
• zwiększenie stopnia hermetyzacji oczyszczalni,
• poprawa warunków pracy załogi,
• podniesienie standardu technicznego oczyszczalni,
• uzyskanie wymiernych korzyści ekonomicznych poprzez  uruchomienie dwóch zespołów kogeneracyjnych o mocy elektrycznej 370 kW każdy, zasilanych biogazem pochodzącym z fermentacji osadu, służących do wytarzania energii elektrycznej i ciepła w skojarzeniu. W dniu 22.06.2015 roku Sosnowieckie Wodociągi S.A. uzyskały Koncesje na wytwarzanie energii elektrycznej w instalacji odnawialnego źródła energii. Całość energii elektrycznej wytworzonej w agregatach kogeneracyjnych kierowana jest poprzez transformatory 20/04 kV na rozdzielnie główną 20kV Oczyszczalni Ścieków Radocha II skąd zasilane są poszczególne grupy odbiorników energii elektrycznej na terenie całej oczyszczalni. Jeden agregat kogeneracyjny przy pełnej mocy jest w stanie zapewnić do 40% ogólnego zapotrzebowania na energie elektryczną Oczyszczalni Ścieków Radocha II. Ruch agregatów kogeneracyjnych ze względu na przesłanki ekonomiczne prowadzony jest w taki sposób aby jak największe ilości zużywać na potrzeby Oczyszczalni Ścieków Radocha II (ok. 98% energii elektrycznej wytworzonej w agregatach kogeneracyjnych). Pozostałe nadwyżki w produkcji energii elektrycznej sprzedawane są do sieci energetyki zawodowej (ok. 2%). Wytworzone w kogeneracji ciepło jest zużywane w całości na potrzeby Oczyszczalni Ścieków Radocha II w Sosnowcu, głównie na cele technologiczne do podtrzymania procesów fermentacji w WKF, a także do ogrzewania pomieszczeń i hal w przyległych do agregatowni budynkach (maszynownia, komory rozdzielcze, stacja odwadniania osadu).

IV ETAP MODERNIZACJI

W latach 2016-2017 działania realizowane przez Sosnowieckie Wodociągi S.A. w sektorze oczyszczania ścieków związane były z realizacją założeń projektowych z lat 2014-2015. Inwestycja
pn. „Przebudowa Oczyszczalni Ścieków Radocha II w Sosnowcu – etap IV” realizowana była w oparciu o zawartą w dniu 20 maja 2016r. Umowę Nr 260/TO/2016, w ramach której, Wykonawca został zobowiązany do wykonania przedmiotu zamówienia w terminie 18 miesięcy licząc od daty jej zawarcia.

Rozpoczęta w maju 2016 roku i kontynuowana w 2017 roku inwestycja prowadzona była głównie
w zakresie części ściekowej, z czym wiąże się m.in. wymiana instalacji i urządzeń technologicznych, elektrycznych i AKPiA, oraz odnowienie istniejących obiektów. Podczas określania zakresu dokumentacji technicznej, szczególną uwagę zwrócono na obiekty do tej pory nie modernizowane, które z uwagi na wieloletnią pracę oraz charakter środowiska w jakim pracują wymagają zarówno wykonania prac naprawczych jak i prac związanych z wymianą bądź zabudową nowego doposażenia zarówno pod kątem technologicznym jak i aparatury kontrolno – pomiarowej. Do tej pory zrealizowane przedsięwzięcia w ramach I, II i III etapu przebudowy oczyszczalni ścieków Radocha II wynikały głównie z konieczności zachowania ciągłości pracy oczyszczalni oraz utrzymania jakości ścieków zgodnie z posiadanym pozwoleniem wodno – prawnym. Zrealizowany zakres inwestycji obejmuje m.in.:

• Budynek Krat: kompleksową modernizację obiektu wraz z zabudową trzeciej kraty schodkowej z zespołem płukania, odwadniania i rozdrabniania skratek,
• Stacja zlewna: zabudowę nowej dwustanowiskowej bezobsługowej stacji zlewnej,
• Pompownia ścieków I0: zabudowę pompy wirowej na stanowisku nr 4 wraz z armaturą towarzyszącą,
• Piaskownik: doposażenie piaskownika w system pomp umożliwiających pompowe usuwanie pulpy piaskowej wraz z budową budynku separatorów oraz hermetyzacją komór rozprężnych piaskownika wraz zabudową biofiltra,
• Osadniki wstępne: wymianę wyposażenia technologicznego,
• Pompownia II0 i osadu wtórnego: zabudowę pompy wirowej na stanowisku nr 7 wraz z armaturą towarzyszącą,
• Pompownia ogólnospławna: kompleksową modernizację obiektu wraz z wymianą pomp i armatury oraz hermetyzację zbiorników w hali krat wraz z zabudową biofiltra,
• Pompownia wody technologicznej: zabudowę trzeciej pompy do obsługi urządzeń w okresach największego zapotrzebowania wody oraz zabudowę przepływomierza,

Inwestycja została zakończona w IV kwartale 2017 roku i została w całości sfinansowana ze środków własnych Spółki.

W 2022 roku zakończono realizację inwestycji pn. „Przebudowa pompowni II⁰ i osadu wtórnego oraz Pompowni osadów, olejów i tłuszczów Oczyszczalni ścieków RADOCHA II w Sosnowcu”. Umowa w tym zakresie została zawarta w dniu 4 marca 2021 r. z firmą INSTAL Kraków S.A. na kwotę brutto 7 585 372,74 zł. Przedmiot umowy obejmował swym zakresem wykonanie robót budowlano-montażowych wraz z dostawami niezbędnymi do ich wykonania oraz świadczenie usług serwisowych w ramach poniższych zadań:

• Zadanie I – Pompownia II⁰ i osadu wtórnego:

1. Podzadanie I.1 – Wymiana pomp w Pompowni II⁰ i osadu wtórnego,
2. Podzadanie I.2 – Naprawa zbiorników i kanałów Pompowni II⁰ i osadu wtórnego,
3. Podzadanie I.3 – Naprawa zbiorników i kanałów Pompowni osadu recyrkulowanego i nadmiernego;

• Zadanie II – Pompownia osadów, olejów i tłuszczów;
• Zadanie III – Maszynownia nr 2;
• Zadanie IV – Część elektryczna i AKPiA:

1. Podzadanie IV.1 – Pompownia II⁰ i osadu wtórnego,
2. Podzadanie IV.1 – Pompownia osadów, olejów i tłuszczów,
3. Podzadanie IV.1 – Maszynownia nr 2.

Inwestycja obejmowała swym zakresem wymianę urządzeń technologicznych w postaci głównie pomp ściekowych i osadowych na nowe, bardziej zaawansowane technologicznie oraz naprawy żelbetowych otwartych zbiorników czerpalnych pompowni.

Realizację robót budowlano-montażowych zakończono przed planowanym terminem (1 kwietnia 2023 r.) w dniu 30.12.2022 r.

W 2023 r. kontynuowano realizację inwestycji rozpoczętej w roku 2022 pn.: "Przebudowa Oczyszczalni ścieków RADOCHA II - etap V". Umowa w tym zakresie została zawarta w dniu
27 września 2022 r. z firmą INSTAL Warszawa S.A. na kwotę brutto 44 988 480,00 zł. Przedmiot umowy obejmuje wykonanie robót budowlano-montażowych wraz z dostawami niezbędnymi do ich wykonania oraz świadczenie usług serwisowych w ramach poniższych zadań:

1. Zadanie I - Komory beztlenowe, ob. 6.2 i 6.4,
2. Zadanie II - Reaktory biologiczne, ob. 7.1 do 7.8,
3. Zadanie III - Osadniki wtórne, ob. 8.1 do 8.8,
4. Zadanie V - Pompownia wody technologicznej, ob. 34,
5. Zadanie VI - Część elektryczna i AKPiA,
6. Zadanie VII - Spust części pływających z Osadnika wstępnego, ob. 6.3.

Inwestycja obejmuje swym zakresem wymianę urządzeń technologicznych, bądź doposażenie obiektów technologicznych w nowe urządzenia takie, jak: mieszadła pompujące recyrkulacji wewnętrznej, mieszadła wolnoobrotowe, pompa wody technologicznej czy też wymianę dysków membranowych systemu napowietrzania.
Dużą część inwestycji stanowią roboty konstrukcyjne - budowlane żelbetowych obiektów technologicznych oraz wykonanie nowych stalowych konstrukcji pomostów i koryt (roboty te stanowią 53% całej kwoty kontraktu).

W październiku 2023 r. rozpoczęto realizację inwestycji pn.: "Rozbiórka istniejącego zbiornika biogazu i budowa nowego zbiornika biogazu na terenie oczyszczalni ścieków Radocha II w Sosnowcu". Umowa w tym zakresie została zawarta w dniu 26 września 2023 r. z firmą INSTAL Warszawa S.A. na kwotę brutto 2 634 660,00 zł. Przedmiot umowy obejmuje swym zakresem rozbiórkę istniejącego stalowego zbiornika biogazu o pojemności 1 000 m3 oraz zabudowę w jego miejsce nowego zbiornika membranowego o większej pojemności - 2 500 m3 co pozwoli w przyszłości m.in. na optymalizację wykorzystania biogazu.